Kritik Dönem
"Çocuklar için kritik dönem gelişim basamağının sonuna yaklaşırken oluşur. O zaman çocuğun çekici ilkelliği ortadan kalkar. Çocuk dış dünyanın görünüşünü anlatabilme gücünü elde ettikçe artistik güçten uzaklaşır. Bu durum karşısında gelişim basamaklarını 6-7 yaşlarında tamamlayan Bedri Baykam'ın kritik dönemi o yaşlarda atlatmış olduğu ortaya çıkar. Prof. Raymond Legueult, kritik dönemi harika çocuklar için 7 yaş olarak gösterir. Fakat güçlü olması sebebiyle bunun Bedri için bir önemi olmadığını söyler. Görüldüğü gibi Prof. R. Legueult'ün bu sözü iddialarımızı desteklemektedir. Üstelik Bedri Baykam bugün 9 yaşındadır. Ve Paris sergisi döneminden bu yana genç sanatçı yaşlıların en azdan beş yılda varabilecekleri bir düzeye ulaşmıştır. O halde Bedri'nin geleceğiyle ilgili kaygıların yersiz olduğunu biliriz. Bu durum karşısında, görü dünyası gelişim basamaklarını 6-7 yaşında tamamlayan Bedri'nin resimlerinin plastik yönünü, gelişim basamaklarını tamamlamış bir büyüğün yapıtı gibi düşünüp değerlendirmemiz gerekiyor.
Artist Yönü
Genç sanatçının çalışmalarının çoğunluğu desen ve siyah-beyazdır. Hemen hepsi çizgiyle gerçekleştirilmiştir. Bunlar maddesinin (çizginin) hafiflik karakterini taşırlar. Bunun için hepsi de, maddenin gerektirdiği formu bulmuşlardır. Kompozisyonlarında birkaç leke uygulansa bile bunlar yapıttaki biçimin karakterini değiştirmezler. Aristo'dan beri birçok filozofların bir güzellik öğesi olarak ele aldıkları bu "Madde-Biçim" uyuşumu Bedri Baykam'ın çalışmalarının temelini teşkil eder. Bunun içindir ki "onun resimleri Paul Klee'nin, Matisse'in, ya da geniş çizgilerle çalışılmış sadelik dolu tarih öncesi mağara resimlerine yaklaşmaktadır.,
Kompozisyon Özelliği
Bedri'nin 7. Yaş sonrası resimleri kompozisyon bakımından özellik göstermektedir. 6-7 yaşları arasında daha çok açık kompozisyon biçimi gösteren resimleri, daha sonraları kapalı kompozisyon karakterine girmiştir. Bu kapalı kompozisyon biçimine geçişte büyük güçlü bir kendini aşma dönemi başlamıştır ressam için. Şöyle ki, "daha önceki dönemin kompozisyonlarında resme birşey ekleyemeyiz ama bir bölgeyi bir parçayı çıkarabilir ya da kompozisyonu bölebiliriz. Fakat bu yeni dönemin çalışmalarında en ufak bir parçanın çıkarılması bile kompozisyonu yerlebir eder. Çünkü bu dönemin çalışmalarında ayakta durmaları birbirine bağlı elemanlardan kurulu bir düzen, toplu organik bir bütünlük var.
Denge
Kapalı kompozisyon biçimi yeni bir denge sistemi de getirmiştir Bedri'nin resimlerine. Özellikle 7 yaş döneminde başlayıp yıllar geçtikçe artan bu durum, onlara bir özellik kazandırmaktadır. Bu, kağıtta bırakılan büyük boşluklar (açıklar) ya da koyuluklardır. Bunlar gözü dinlendiren güçlü bir denge sağlamaktadır. Şayet çizgi kalınlaşmış lekeler artmışsa boşlukların (açıklar) azaldığı, aksine lekelerin hafiflemesiyle boşlukların çoğaldığı görülür. İşte Bedri'deki bu güçlü denge, bu ters orantılı leke düzeniyle gerçekleşmektedir. Sorun kontrastlar kanunuyla ilgilidir. Koyu lekelerin artması ya da çizginin kalınlaşmasıyla kağıdın beyazlık etkisi şiddetleneceğinden, ancak alan olarak küçüldüğü takdirde bir dengeye ulaşabilir. Aksine hafif çizgiler ya da hafif koyuluklarla çalışıldığı zaman kağıdın beyazlığı artmadığından yüzeyce çok büyük olması gerekir. Her iki uygulamada açık koyu arasında çok büyük oran farkları oluşmaktadır. Bu durumla birlikte kompozisyonun çarpık (asimetrik) düzeni Bedri'yi yeni akımcılardan da yeni bir forma götürmektedir. Bunu düşünerek geleck yüzyılın resim temellerinin Bedri Baykam tarafından atılacağını söyleyen New York World Telegram and The Sun yazarının önsezisine hak vermemek elden gelmiyor.
Kayıhan Keskinok 1966 İş Bankası Kültür Yayınları Kitabından.
- 3 okunma
- EN
